ရခိုင္ နဲ့ ဗုဒၶဘာသာ
============
သူငယ္ခ်င္း စာေရးဆရာတစ္ေယာက္က တေလာကပဲ အာေသာကမင္းၾကီးရဲ့ ကိုးတိုင္း ကိုးဌာန သာသနာျပဳခရီးစဥ္မွာ ရခိုင္ပါ - မပါ အျငင္းပြားရမွုကို ကိုးကားေထာက္ျပေပးဖို့ ေျပာလာပါတယ္ ။ အဲဒီတုန္းက စာေၾကာင္းေရ အနည္းငယ္သာ မန့္နိုင္ခဲ့လို့ ခုတစ္ၾကိမ္ ျပန္ ဖတ္မိမွတ္မိတာေလးကို တင္ေပးလိုက္ပါ တယ္ ။

ပထမဆံုးေျပာလိုတာကေတာ့ ရခိုင့္ရာဇ ဝင္အလိုအရ ရခိုင္တို့ဟာ လြန္ခဲ့နဲ့ႏွစ္ေပါင္း ၆၀၀၀ ကေန ၄၀၀၀ ၾကား ဒါမွမဟုတ္ ဗုဒၶပြင့္ ေတာ္မမူေသးတဲ့ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀၀ ေက်ာ္ကာလကတည္းက ရခိုင္ျပည္ေထာင္ကို တည္ေထာင္လာခဲ့ၾကတယ္လို့ ဆိုပါတယ္ ။ လက္ရွိအခ်ိန္ရဲ့ ဘာသာၾကီးေလးခု မေပါ္ေပါ္ ေပါက္ေသးတဲ့အခ်ိန္လို့ ဆိုနိုင္ပါတယ္ ။
အိႏၵိယမွာ ဗုဒၵဘုရားရွင္ပြင့္ေတာ္မူျပီးတဲ့ ေနာက္ ၊ ဘုရားရွင္ရဲ့ ဝါေတာ္ ၂၀ ေျမာက္အ ေရာက္မွာ ရခိုင့္ဓညဝတီျပည့္ရွင္ စႏၵာသူရိယ က မေနာအာရံုနဲ့ပင့္ဖိတ္လို့ ရခိုင္သို့ၾကြေရာက္ ခဲ့ရေၾကာင္း မွတ္တမ္းေတြရွိေနပါတယ္ ။ ဗုဒၶ ဘုရားရွင္တရားေဟာတဲ့အခါ စႏၵာသူရိယရဲ့ ႏွမေတာ္ မိဖုရားေထြး ဥဒုမၺရေဒဝီနဲ့တကြ လူေပါင္း ၂၀၀ ဟာ ဘိကၡဳေထရီ ရဟႏၴာ ျဖစ္ခဲ့ ရတယ္ လို့ ဆိုပါတယ္ ။ ရခိုင့္ရာဇပံုက်မ္းမွာ အဲဒီလို ဓညဝတီေခတ္ ဘုရင္စႏၵာသူရိယ လက္ထက္မွာ ဘုရားရွင္ရဲ့တရားေတာ္ကို ကိုယ္ေတြ့နာၾကားျပီး ရဟႏၲာျဖစ္ခဲ့ၾကသူေတြရဲ့ မ်ိဳးဆက္ဟာ ေလးျမိဳ့ေခတ္ စမၻဝက္ျမိဳ့ ေနရဥၥ ရာေတာင္ငူျမိဳ့မင္းဆက္တို့အထိ ဆက္လက္ တည္တ့ံခဲ့ေၾကာင္း ရာဇပံုက်မ္းလာမွ သိရပါ တယ္ ။ ပဥၥာေခတ္ ဘုရင္မင္းျဖဴ သဂၤါယနာ တင္ရာမွာ ပါဝငါခဲ့တဲ့ ရဟႏၱာ ၈၀၀ ပဲ ျဖစ္ပါ တယ္ ။ ထင္ေပါ္ေက်ာ္ၾကားတဲ့ စမၻဝက္ေခတ္ ပ႑ဝေထရ္ နဲ့ ဥတၲမသီရိေထရ္ တို့ရဲ့ သမိုင္း ၾကြင္းေနရာေတြ ရခိုင္မွာ ခုထိ ရွိေနပါေသး တယ္ ။
သီရိဓမၼာအာေသာကမင္းတရားလက္ထက္မွာ ကိုးတိုင္းကိုးဌာန သာသနာျပဳေစလြတ္ခဲ့တဲ့ အထဲက အရွင္ေရဝတ ဦးစီးတဲ့ မဟိံသကတိုင္း ဆိုတာ ရခိုင္ျပည္ျဖစ္ေၾကာင္းကို သုေတသီ တို့က တင္ျပခဲ့ၾကျပီးလည္း ျဖစ္ပါတယ္ ။ AD ၇ ရာစုေလာက္က ေပါ္ထြန္းခဲ့တဲ့ ေမဓပညာေမာ္ ကြန္းမွာလည္း "" မဟိံ သဟု မည္ရသမိုင္း ရ ခိုင္တိုင္း သို့ "' ဆို့ျပီး မွတ္တမ္းတင္ထားပါ တယ္ ။ အဲဒီတုန္းက သာသနာျပဳနေထရ္ျမတ္ တို့ တည္ထားကိုးကြယ္ခဲ့ၾကတယ္လို့ဆိုတဲ့ ေစတီတစ္ဆူကို မင္းျပား၊ ၾကပ္စင္က်ြန္းေတာင္ တန္း ၊ သစ္ပုပ္ေတာင္ေပါ္က ရကၡဳံးတိုင္ ေစတီ ေတာ္ ကို ခုတိုင္ ဖူးေတြ့နိုင္ပါတယ္ ။
ရခိုင့္ကဗ်ာ အလကၤာ နဲ့ ေရွးစာေပတို့မွာ ရခိုင္ကို မဟိံသက မ႑လ လို့ ေခါ္ေဝါ္ခဲ့ၾက တာကလည္း ထင္ထင္ရွားရွားရွိေနပါတယ္ ။
ဗုဒၶဘုရားရွင္သက္ေတာ္ထင္ရွားရွိစဥ္ကာ လက ဘုရားရွင္ဟာ သူ့ေနရပ္ကလြဲျပီး ဘယ္ ေဒသကိုမွ ခရီးမထြက္ခဲ့ဘူးလိူ့ သုေတသီတို့ က ဆိုပါတယ္ ။ ေရွးအခါက ရခိုင္ျပည္ဟာ ဂၤါျမစ္ေၾကာင္တစ္ေလွ်ာက္နဲ့ အိႏၵိယေဒသ ဘက္ကို အေတာ္ပဲ နယ္ေျမပိုင္ဆိုင္ေနခဲ့ၾကလို့ အနည္းဆံုး ရခိုင္အပိုင္ဘက္သို့ ဘုရားရွင္ဟာ ေျခတစ္လွမ္းမွ်ေလာက္ျဖစ္ျဖစ္ က်ြံဝင္ေရာက္ ခဲ့နိုင္တယ္လို့ သုေတသီတို့က ဆိုပါတယ္ ။ သုေတသီ ဦးစံေရြွဘုနဲ့ ဦးဦးသာထြန္းတို့ေတြ့ရွိ ခဲ့တဲ့ ေတာင္ေပါက္ၾကီးေက်ာက္စာကလည္း ရခိုင္သို့ ဘုရားရွင္ ၾကြေရာက္ခဲ့ေၾကာင္းကို ေသခ်ာေစခဲ့ပါတယ္ ။ ရခိုင္သို့ ဘုရားရွင္ ၾကြေရာက္ခဲ့ေၾကာင္းကို တန္ခိုးဆရာထြန္းက ျမန္မာ့ အထကဌာမွာ မပါရွိေပမယ့္ မူရင္းသီဟိုဠ္မူ နဲ့ သမၸဒါန္က်မ္းတို့၌ ပါရွိ ေၾကာင္း ဆိုခဲ့ပါတယ္''